Net-metering i net-billing to dwa różne mechanizmy rozliczania energii elektrycznej wytwarzanej przez prosumentów, czyli użytkowników produkujących prąd na własne potrzeby, a nadwyżkę oddających do sieci. W przypadku instalacji fotowoltaicznych zintegrowanych z siecią dystrybucyjną, wybór odpowiedniego modelu rozliczeń może mieć istotne konsekwencje finansowe. Poniżej wyjaśniamy czym różnią się oba systemy, jak wpływają na opłacalność fotowoltaiki oraz jak dostosować instalację do aktualnych regulacji.

Na czym polega net-metering?

Net-metering to system rozliczeniowy, który obowiązywał w Polsce do 31 marca 2022 roku dla osób, które zamontowały instalacje fotowoltaiczne przed tą datą. Mechanizm ten opiera się na zasadzie bilansowania energii — użytkownik oddaje nadwyżkę wyprodukowanego prądu do sieci, a następnie może ją odebrać w innym okresie, np. wieczorem lub zimą, gdy produkcja jest mniejsza.

Ważnym aspektem była tzw. „opustowa” forma rozliczenia:

• dla instalacji do 10 kWp — prosument mógł odebrać z sieci 80% wprowadzonej energii,
• dla instalacji powyżej 10 kWp — 70%.

Net-metering był wyjątkowo korzystny, ponieważ pozwalał traktować sieć jak swego rodzaju „magazyn energii” bez dodatkowych opłat za magazynowanie. Niestety, z punktu widzenia systemu elektroenergetycznego, brakowało w nim zróżnicowania wartości prądu w zależności od czasu produkcji i konsumpcji — wszyscy użytkownicy otrzymywali prąd w tej samej proporcji niezależnie od godzin szczytu czy zapotrzebowania.

Na czym polega net-billing?

Od 1 kwietnia 2022 roku w Polsce obowiązuje nowy system — net-billing. Choć nazwa może sugerować coś zbliżonego do net-meteringu, w rzeczywistości mamy do czynienia ze znacznie odmiennym modelem finansowym.

W net-billingu:

1. Prosument nadal produkuje energię na własne potrzeby,
2. Nadwyżka energii trafia do sieci, ale jest wyceniana i przeliczana na środki pieniężne,
3. Uzyskane środki trafiają do tzw. wirtualnego konta prosumenta w operatorze (np. PGE, Tauron),
4. Środki te są później wykorzystywane do zakupu energii z sieci, gdy produkcja własna nie wystarcza.

To właśnie różnica w podstawie rozliczeń — energia w net-meteringu, pieniądze w net-billingu — sprawia, że obydwa modele są tak inne w skutkach finansowych.

Ile można „zarobić” lub zaoszczędzić w net-billingu?

Net-billing wprowadza zmienność w zależności od cen energii na rynku hurtowym. Cena sprzedaży energii obliczana jest na podstawie godzinowej średniej notowanej na Towarowej Giełdzie Energii (TGE) lub stawki ryczałtowej, co powoduje dużą zmienność:

• Latem — gdy produkcja energii z paneli fotowoltaicznych jest najwyższa — ceny energii są często niższe,
• Zimą – kiedy zapotrzebowanie na energię rośnie, ceny są wyższe, ale wtedy też produkcja spada.

Ostatecznie zatem prosument w net-billingu może „sprzedawać” tani prąd z lata i „kupować” drogi zimowy. Oznacza to, że przy tym samym profilu zużycia i produkcji, net-billing może być mniej opłacalny niż wcześniejszy system opustowy.

Jak dostosować instalację do systemu net-billing?

W net-billingu kluczowe staje się maksymalne zużycie wyprodukowanej energii „na miejscu” — wtedy omijamy zarówno proces sprzedaży, jak i zakupu po wyższych cenach. Aby zoptymalizować fotowoltaikę dla domu, warto:

• Dobrać odpowiednią moc instalacji do faktycznego zapotrzebowania,
• Stosować inteligentne systemy zarządzania energią (sterowniki, falowniki z funkcjami Smart Energy),
• Korzystać z magazynów energii tam, gdzie to ekonomicznie uzasadnione,
• Planować użycie urządzeń elektrycznych (np. pranie, zmywanie) w godzinach nasłonecznienia.

Na Śląsku coraz więcej inwestorów decyduje się na wdrażanie zaawansowanych technologii optymalizujących autokonsumpcję. Jeśli interesuje Cię montaż paneli fotowoltaicznych z myślą o maksymalnej efektywności w systemie net-billingu, warto skonsultować się z doświadczonym wykonawcą.

Net-metering vs net-billing: porównanie

Dla lepszej przejrzystości, zestawmy obydwa systemy w formie porównawczej:

Co wybrać przy planowaniu nowej instalacji PV?

Dla osób dopiero planujących inwestycję w fotowoltaikę warto przyjąć strategię adekwatną do net-billingu. Oznacza to, że nie warto przewymiarowywać instalacji z myślą o sprzedaży nadmiaru energii. Lepiej skoncentrować się na:

• Dokładnym doborze mocy zgodnej ze średnim zużyciem,
• Integracji systemów grzewczych z PV (np. pompy ciepła, magazyny wody użytkowej),
• Inteligentnej automatyzacji zużycia (home energy management systems),
• Opcjonalnym doborze magazynów energii, które mogą odgrywać ważną rolę w przyszłych modelach taryf dynamicznych.

Jeśli mieszkasz na terenie Śląska, sprawdź dostępność fachowców w regionie — np. fotowoltaika Gaszowice i fotowoltaika Śląsk to lokalizacje dynamicznie rozwijające sektor OZE z licznymi specjalistami.

Wnioski i rekomendacje

Zmiana z net-meteringu na net-billing to istotna zmiana w ekonomice fotowoltaiki, która wymusza nowy sposób myślenia o inwestycji. Net-metering był korzystniejszy finansowo dla prosumenta, ale mniej elastyczny dla systemu energetycznego. Net-billing natomiast premiuje rozsądne, efektywne wykorzystywanie energii na własne potrzeby i większą świadomość zużycia. Wymaga też lepszego zaprojektowania instalacji zarówno pod kątem technicznym, jak i ekonomicznym.

Jeśli planujesz inwestycję w energię słoneczną, nie zwlekaj z analizą – aktualna wiedza o modelach net-billingowych oraz dobrze dopasowany montaż paneli fotowoltaicznych to klucz do zyskowności rozwiązania.

Chcesz dowiedzieć się więcej lub lepiej zrozumieć kwestie energii, technologii lub języka? Sprawdź jak szkoły językowe Częstochowa mogą pomóc w rozwoju Twoich kompetencji.